Najważniejsze serwisy udostępniające zbiory domeny publicznej

Wikimedia Commons

Dobrym źródłem materiałów z domeny publicznej jest Wikipedia. Wiele instytucji kultury: bibliotek, muzeów, archiwów czy galerii współpracuje ze społecznością Wikipedii i umieszcza swoje zdigitalizowane zbiory w repozytorium Wikimedia Commons. To serwis, w którym przechowywane są fotografie, grafiki i materiały audiowizualne wykorzystywane między innymi do ilustrowania haseł w Wikipedii. Znajdziemy tam nie tylko wiele fotografii historycznych, ale też materiały współczesne: schematy, grafiki i inne elementy, które można wykorzystać na przykład do tworzenia zasobów edukacyjnych. Część zbiorów z Wikimedia Commons dostępna jest na wolnych licencjach. 

http://commons.wikimedia.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna

Federacja Bibliotek Cyfrowych

Serwis internetowy polskiej Federacji Bibliotek Cyfrowych pozwala skorzystać ze wspólnej wyszukiwarki przeszukującej zbiory polskich bibliotek cyfrowych. To dziś ponad 2 mln publikacji, w tym wiele z domeny publicznej. Znajdują się tam między innymi grafiki, fotografie, stare książki.

Aby znaleźć za pomocą tego narzędzia zbiory z domeny publicznej, należy skorzystać z wyszukiwania zaawansowanego:

  • Krok #1: Wejdź na stronę główną Federacji Bibliotek Cyfrowych – http://fbc.pionier.net.pl/owoc/.
  • Krok #2: Kliknij w zakładkę Zaawansowane
  • Krok #3: W formularzu wybierz pole Prawa i wpisz wartość: Domena publiczna (public domain).
  • Krok #4: W drugim polu wybierz Opis publikacji i wpisz poszukiwaną frazę, na przykład historia Gdańska.

W wynikach tego testowego wyszukiwania znaleźć można na przykład mapę Polski w dobie rozbiorów z lat 1770–1795: podziałka 1:6 000 000 (http://rcin.org.pl/dlibra/doccontent?id=29328&from=FBC), którą swobodnie wykorzystać można między innymi do przygotowania lekcji historii.

http://fbc.pionier.net.pl/owoc

Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona

Jedną z polskich bibliotek cyfrowych jest Polona, w której udostępniane są zdigitalizowane zbiory Biblioteki Narodowej. Część z nich to zbiory będące w domenie publicznej. Po zalogowaniu się do serwisu można pobrać skany dobrej jakości.

http://polona.pl/

Europeana

Zbiory Federacji Bibliotek Cyfrowych są indeksowane w wyszukiwarce Europeany obok zbiorów z ponad 3 tys. bibliotek, archiwów i muzeów cyfrowych z całej Europy. Materiały dostępne w Europeanie mają różny status prawnoautorski, ale można łatwo wyszukać te, które są oznaczone jako domena publiczna:

  • Krok #1: Wejdź na stronę główną Europeany: http://europeana.eu/.
  • Krok #2: Wpisz do wyszukiwarki poszukiwaną frazę, na przykład animal.
  • Krok #3: System wygeneruje listę wyników, które należy teraz przefiltrować tak, aby zostały w niej wyłącznie utwory oznaczone jako domena publiczna. Aby przefiltrować wyniki, kliknij po lewej stronie w rozwijany formularz By Copyright i zaznacz Public Domain. Można też ograniczyć wyniki wyszukiwania wyłącznie do materiałów wizualnych – w formularzu By media type należy wybrać Image.
  • Krok #4: Wyszukiwarka wyświetliła między innymi taki obiekt z domeny publicznej

http://europeana.eu/

Flickr Commons

Flickr.com to popularny serwis fotograficzny, w którym każdy może udostępnić własne zdjęcia. Ze względu na szeroki zasięg i dużą liczbę użytkowników swoje zdigitalizowane zbiory wizualne publikują tam rozmaite instytucje dziedzictwa z całego świata. Program Flickr Commons to próba popularyzacji zbiorów zazwyczaj już udostępnianych w poszczególnych archiwach i bibliotekach cyfrowych. Dzięki jednej wyszukiwarce mamy możliwość równoczesnego przeszukiwania kolekcji z ponad 90 instytucji.

Informacje o prawach autorskich do fotografii i grafik z Flickr Commons oznaczane są dość specyficzny sposób. Ponieważ większość zbiorów pochodzi z domeny publicznej, Flickr oznacza je jako zbiory, co do których nie są znane ograniczenia wynikające z ochrony praw autorskich (No known copyright restrictions). Zgodnie z dokumentacją na stronach programu może to oznaczać różne statusy konkretnego utworu zdjęcia czy grafiki: 1) status domeny publicznej, 2) status utworu chronionego, który nie jest jednak egzekwowany przez instytucję, 3) utwór jest chroniony, ale instytucja ma prawo do tego, aby zezwalać na jego swobodne wykorzystywanie. We wszystkich przypadkach zachowujemy wolność użycia tak oznaczonych zbiorów.

https://www.flickr.com/commons

Archive.org

Fundacja Internet Archive to znana i zasłużona organizacja. Od lat rozwija ona swoje kolekcje książek, fotografii, grafik, muzyki, filmów i oprogramowania, zajmuje się także archiwizowaniem stron WWW. W serwisie archive.org można znaleźć nie tylko zbiory starych zdigitalizowanych materiałów, ale także współczesne zasoby produkowane przez amerykańskie instytucje federalne, które są zobowiązywane do udostępniania swoich publikacji w domenie publicznej ( jest wśród nich np. NASA). Niestety, nie wszystkie zbiory publikowane w serwisie Internet Archive znajdują się w domenie publicznej.

http://archive.org/

Digital Public Library of America (DPLA)

TOGGLE_BOX_CONTENT_3

Digital Public Library of America (DPLA) to amerykański odpowiednik Europeany – serwis agregujący w jednym miejscu zdigitalizowane zbiory z wielu amerykańskich bibliotek, archiwów i muzeów. Część z nich dostępna jest w domenie publicznej.

http://dp.la/

Pixabay

Pixabay to wspomniany już serwis udostępniający współczesne fotografie i grafiki – mamy pełne prawo wszystkie swobodnie wykorzystywać, są bowiem publikowane na zasadach oświadczenia CC0.

http://pixabay.com/

Project Gutenberg

Projekt Gutenberg to ponad 46 tys. książek – przeważnie z domeny publicznej – publikowanych w postaci cyfrowej. Chociaż w zasadach korzystania ze zbiorów serwisu zrezygnowano z posługiwaniem się pojęciem domena publiczna (ze względu na niejasność tego pojęcia), książki Projektu Gutenberg można legalnie ściągać i rozpowszechniać.

https://www.gutenberg.org/

Petrucci Music Library

Zbiór ponad 30 tys. nagrań muzycznych z domeny publicznej.

http://imslp.org/wiki/Main_Page